Shehera Grot over het werk van Sandim Mendes

De tentoonstelling Non-Profit At All Cost telt acht kunstenaars. We vroegen evenveel experts naar de band met de gepresenteerde werken en de aantrekkingskracht die uitgaat van hun praktijk.

Curator Shehera Grot kent de kunstenaar Sandim Mendes goed maar verhoudt zich ook persoonlijk tot haar werk: “In haar praktijk spelen oral histories, verhalen van je ouders en je voorouders, een belangrijke rol. Dat zij probeert om die verhalen te verbeelden en op die manier ook in leven te houden, vind ik ontzettend waardevol.”

Hoe heb je de kunstenaar/kunstwerk leren kennen?

“Ik leerde Sandim leren kennen doordat we vroeger samen in de horeca werkten. Sandim zat toen op de kunstacademie en ik was ook aan het studeren. Ik deed een economische studie en ik twijfelde heel erg of ik naar de kunstacademie moest gaan. Zo is onze vriendschap begonnen.”

“Sandim studeerde film en fotografie en liep heel erg tegen de beperkingen die werden opgelegd vanuit haar studie, dat ze heel erg moest focussen op film en video, want dat was wat ze studeerde. Ze heeft altijd een nieuwsgierigheid gehad naar andere media, ze wilde schilderen, ze zat in lino, maar dat zinnetje “nee, focus je op een ding” dat heeft in haar studietijd heel veel frictie opgeleverd. Je wordt in een soort hokje gestopt maar je wilt heel graag vrij zijn, je wilt met dingen experimenteren.”

“Tijdens haar opleiding fotografie hield ze zich veel bezig met de ambacht van fotografie, en was erg geïnteresseerd in de oude druktechnieken, zoals cyanotypie. Ze werkte dag en nacht in de doka. Ze deed daar experimenten en die nieuwsgierigheid en drang van het leren van oude ambachten zie je nog steeds in haar werk terug. Van werken met linosnede tot het zelf weven en bedrukken van textiel. Wat mij ook aanspreekt aan haar werk, is dat zij (net als ik) opgegroeide in Nederland als tweede generatie tussen twee culturen. In haar werk spelen spelen oral histories, verhalen van haar ouders en haar voorouders, een belangrijke rol. Op die manier zorgt ze dat die verhalen niet verloren gaan en weet ze met een klein intiem verhaal een veel groter onderwerp aan te snijden, dit vind ik ontzettend waardevol.”

“Ik leerde Sandim leren kennen doordat we vroeger samen in de horeca werkten. Sandim zat toen op de kunstacademie en ik was ook aan het studeren. Ik deed een economische studie en ik twijfelde heel erg of ik naar de kunstacademie moest gaan. Zo is onze vriendschap begonnen.”

“Sandim studeerde film en fotografie en liep heel erg tegen de beperkingen die werden opgelegd vanuit haar studie, dat ze heel erg moest focussen op film en video, want dat was wat ze studeerde. Ze heeft altijd een nieuwsgierigheid gehad naar andere media, ze wilde schilderen, ze zat in lino, maar dat zinnetje “nee, focus je op een ding” dat heeft in haar studietijd heel veel frictie opgeleverd. Je wordt in een soort hokje gestopt maar je wilt heel graag vrij zijn, je wilt met dingen experimenteren.”

“Tijdens haar opleiding fotografie hield ze zich veel bezig met de ambacht van fotografie, en was erg geïnteresseerd in de oude druktechnieken, zoals cyanotypie. Ze werkte dag en nacht in de doka. Ze deed daar experimenten en die nieuwsgierigheid en drang van het leren van oude ambachten zie je nog steeds in haar werk terug. Van werken met linosnede tot het zelf weven en bedrukken van textiel. Wat mij ook aanspreekt aan haar werk, is dat zij (net als ik) opgegroeide in Nederland als tweede generatie tussen twee culturen. In haar werk spelen spelen oral histories, verhalen van haar ouders en haar voorouders, een belangrijke rol. Op die manier zorgt ze dat die verhalen niet verloren gaan en weet ze met een klein intiem verhaal een veel groter onderwerp aan te snijden, dit vind ik ontzettend waardevol.”

Waar zie je de ontwikkeling van haar praktijk, kan je daar iets meer over vertellen?

Zelfportretten

“In het begin ensceneerde ze haar werk regelmatig, waarbij ze doormiddel van zelfportretten vergeten verhalen van haar familie verbeelden. Zoals het werk Rapazinho waarbij Sandim zichzelf fotografeert als haar opa. Haar opa bestond alleen in verhalen van de familie, er zijn geen foto’s van hem. Later zie je dat ze veel breder in die narratieven duikt en bijvoorbeeld ook het werk Panu Xang. Het project begint met een traditionele Kaapverdiaanse doek die ze krijgt van haar moeder en kort erna kwijt raakt. Vervolgens uit zich dat in een onderzoek naar textiel en de betekenis van symboliek en de oorsprong van textiel in Kaapverdië: “wat heeft textiel met het koloniale verleden te maken?”. Ik vind het indrukwekkend dat ze een klein, persoonlijk verhaal, dichtbij zichzelf, gebruikt om grote geschiedenissen te vertellen waarbij mensen zoals ik zich erin kunnen herkennen. Ze duikt gaandeweg in een dieper onderzoek.”

Kennis

“Ik ken Sandim ook echt als een soort boekennerd die altijd met haar neus in de boeken zit, die altijd op zoek is naar informatie en in die informatie ook weer op zoek is naar vergeten verhalen. De laatste tijd wordt ze veel gevraagd voor tentoonstellingen of in opdracht te werken. Vanzelfsprekend vindt ze dat nooit, ze is altijd aan het graven, ook in die opdracht, naar het verhaal dat niet verteld wordt.

Moederschap

“Ontwikkeling zie ik ook door haar moederschap, ze heeft een jonge dochter. Weer duiken die vragen op. Welke verhalen geef je door? Welke verhalen vind ik belangrijk? Wat moet niet verloren gaan? Ik kan me voorstellen dat je op die manier nog meer het belang ziet van wat je aan het doen bent als maker, of als kunstenaar.”

Genereus

“In haar familie, is zij een van de weinige die naar een kunstacademie is gegaan, dus in het begin begreep haar omgeving haar niet. Hoezo zit je de hele dag boeken te lezen? Hoezo sluit je je op in je atelier en ben je de hele dag aan het tekenen? Om haar directe omgeving mee te nemen in wat ze aan het doen was, was in het begin voor haar ook een hele struggle. Haar vrienden en familie kwamen wel altijd naar openingen. Het is prachtig hoe zij haar omgeving heeft meegenomen in haar ontwikkeling en in het laten begrijpen wat ze aan het doen is. Dat is het belang van de verhalen die ze vertelt.”

Wat vind je belangrijk aan het werk?

“Dat ze aan de hand van haar persoonlijke familieverhalen een groter verhaal vertelt, grotere geschiedenis, die herkenbaar zijn voor velen van een tweede generatie. Ik kan niet spreken voor iedereen maar ik denk dat dat wel een interessant vertaling is over mensen van een tweede generatie die opgegroeid zijn in Nederland, die twee culturen hooghouden en ik kan mij voorstellen dat mensen die [Nest] bezoeken, daar ook heel erg nieuwsgierig naar zijn. Zij heeft een interessante manier gevonden om dat te verbeelden.”